|
|||
![]() |
İTTİFAKLI SEÇİM ve VEKİL SAYISININ HESAPLANMASI | ||
Ahmet Salgut | |||
asalgut@gazetesiz.biz | |||
Ülkemizdeki seçimlerde uygulanmakta olan D’Hondt Sistemi bir seçim çevresinde her partinin aldığı oy toplamı sırasıyla 1’e, 2’ye, 3’e, 4’e ... bölünür ve o seçim çevresinin çıkaracağı milletvekili veya meclis üyesi sayısına ulaşıncaya kadar bu işleme devam edilir. Elde edilen paylar parti farkı gözetmeksizin, büyükten küçüğe doğru sıralanır. Milletvekillikleri veya meclis üyelikleri bu sıralamaya göre partilere tahsis edilir.
Her iki seçimde de AK Parti ve MHP milletvekili sayılarını 2’şer olarak paylaşmıştır. Ama bu sefer diğer seçimlere göre biraz farklı… Şöyle ki bu sefer partilerin geneli ittifak olarak seçime girmekte ve ittifaktaki partilerin toplam oy oranı barajı geçtiği takdirde diğer ittifaktaki her parti barajı geçmiş sayılacak ayrıca seçmen herhangi bir partiye oy vermeyip desteklediği ittifaka da oy verecek; örneğin ittifak içerisindeki hangi partiye oy vereceği konusunda kararsız olan seçmen her iki partiye ayrılan yere dahi mührünü basarsa o oy desteklediği ittifak lehine yazılacaktır. Zaten milletvekili sayısı hesaplamasında öncelikle ittifak oylarına bakılacak ve birden fazla partiye gelecek şekilde mühür basılı oy pusulası desteklediği ittifakın oylarını arttıracaktır. Başka bir deyişle milletvekili hesaplaması yapılırken ittifaklar tek bir parti gibi değerlendirilerek ittifaka katılan partilerin aldığı toplam oy adedi üzerinden öncelikle ittifaklar ve seçime tek başına giren partiler arasında D’Hondt sistemiyle milletvekili dağıtımı yapılacak sonra da ittifakların çıkarmaya hak kazandığı milletvekili sayısı ittifakta yer alan partiler arasında partilerin kendi aldıkları oy adedine göre yine D’Hondt sistemiyle dağıtılacaktır.
Hesaplamayı daha somutlaştırmak için bir örnek vermek gerekirse AK Parti, CHP, İyi Parti, HDP, MHP ve Saadet Partisinin ülke genelinde aldıkları yüzde oy oranları sırasıyla 37, 25, 17, 14, 5 ve 2 olsun. Ülke barajı yüzde 10... Bu partilerin 4 milletvekili çıkaran Osmaniye ilindeki oy oranları da sırasıyla 35, 15, 17, 4, 25 ve 5 olsun. Bu varsayımlara göre milletvekili hesabı şu şekilde yapılacaktır:
İkinci adımda Cumhur İttifakının çıkardığı 3 milletvekili AK Parti ve MHP arasında dağıtılacaktır. Buna göre ilk vekili yüzde 35 oy oranıyla A partisi çıkaracaktır. İkinci vekil için AK Parti 35 / 2 = 17,5, B partisi 25 oy oranına sahip olduğundan ikinci vekili MHP çıkaracaktır. Üçüncü vekil için AK Parti 35 / 2 = 17,5, MHP 25 / 2 = 12,5 oy oranına sahip olduğundan 3. vekili de AK Parti çıkaracaktır. Millet İttifakına gelince ittifak olarak bir tane vekil çıkarabileceklerinden aralarındaki en fazla oy oranına sahip İyi Parti milletvekili çıkaracaktır. Buna göre ittifak sisteminin sonucu olarak yukarıda örnek verilen, partilerin oy oranlarına göre AK Parti 2, MHP 1, İyi Parti 1 vekil çıkarmış olacaktır. Eğer milletvekili hesabı eski sistemde yapıldığı gibi yapılsaydı baraj altında kalan MHP hiç vekil çıkaramayacaktı.
|
|||
Etiketler: İTTİFAKLI, SEÇİM, ve, VEKİL, SAYISININ, HESAPLANMASI, |
|